Dyrektor Muzeum Zamojskiego Andrzej Urbański zaprasza na wernisaż wystawy "Chleb z masłem i serem", który odbędzie się w sobotę 6 czerwca o godz. 13.30 w salach wystaw czasowych (ul. Ormiańska 24).

Na wystawie zaprezentowane zostaną zbiory: Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu oraz Muzeum Zamojskiego w Zamościu, Muzeum Wsi Lubelskiej, Muzeum Ziemi Biłgorajskiej, Muzeum Regionalnego im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim, Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie, Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie i Regionalnej Izby Pamięci w Wysokiem.

Autorem scenariusza jest Grażyna Szelągowska, komisarzem wystawy Anna Cichosz, a koncepcję plastyczną opracowała Barbara Górka.

Zapraszamy.

* * *

O znaczeniu chleba...

W polskiej i słowiańskiej tradycji kulturowej chleb był symbolem pożywienia, a także dostatku i pomyślności, a szacunek dla niego jest częścią naszego dziedzictwa kulturowego. Oparty na symbolice, zwyczajach i obrzędach. Mogłoby się zdawać, że nieistotny szczegół - chleb - odbija cały światopogląd ludowy. Światopogląd który przejawiał się w odziedziczonym po przodkach systemie wartości, obrzędach, wierzeniach, magii a także w pieśniach, legendach i opowieściach oraz sposobie postrzegania zjawisk naturalnych

Chleba nie można było marnować, dopuścić do jego zepsucia gdyż mogło by to sprowadzić gniew Boży. Przed krojeniem należało uczynić na bochenku znak krzyża Szacunek dla chleba jest do dziś nieodłącznym elementem naszego dziedzictwa kulturowego.

Chleb odgrywał ważną rolę w wielu obrzędach i zwyczajach. Uważano, że to pożywienie szczególne, magiczne zarówno boskie jak i ludzkie. Symbolizował wszystkie najważniejsze wartości egzystencjalne takie jak: dostatek, dobre plony, płodność kobiet i zwierząt, spokojne i bezpieczne życie.

Proces wypieku chleba był również bardzo zrytualizowany. Należało być ostrożnym, ponieważ chleb można było bardzo łatwo zauroczyć. Również z narzędziami do wypieku i przechowywania chleba wiązały się różne wierzenia i obrzędy. Chleb piekło się raz na tydzień. Do jego wypieku niezbędna była dzieża (wykonana z dębowych desek, najlepiej z drzewa rażonego piorunem),  z którą związanych było wiele praktyk o magicznym charakterze. Dzieża pełniła istotną rolę w czasie wesela - podczas oczepin w momencie zamiany wianka na czepiec panna młoda siadała na dzieży, która utożsamiana była z płodnością i życiem (to w niej rosło ciasto na chleb).

O obrzędowości można jeszcze dużo pisać, lecz celem wystawy prezentowanej w salach wystaw czasowych Muzeum Zamojskiego jest przybliżenie zwiedzającym zabytków związanych z wyrobem i wypiekiem chleba a także dodatkami do chleba w tym przypadku masła i sera.

Anna Cichosz, komisarz wystawy