W Liceum Plastycznym im. Bernarda Morando w Zamościu zaprezentowano kolekcję Zamojskich Lalek Historycznych, wykonanych przez uczennice klasy III b w pracowni tkaniny artystycznej, kierowanej przez Alicje Kowalską. Można podziwiać piętnaście postaci wpisanych w historię Zamościa (17.03.).

Uroczystego otwarcia wystawy kolekcji lalek historycznych "Wielcy Zamościanie" dokonała Marzena Tadeusz, dyrektor Liceum Plastycznego. Powitała Małgorzatę Bzówkę, dyrektor Wydziału Kultury i Sportu UM Zamość, wszystkich przyjaciół szkoły oraz uczniów i pedagogów Plastyka.

-Tematyka zamojska, tematyka naszego miasta jest naszej szkole bliska od wielu lat. Organizujemy liczne imprezy, które promują nasze piękne miasto. Jest to Plener Ogólnopolski "Perła Renesansu", Konkurs Ogólnopolski "Geniusz Kresów", czy też Konkurs dla Gimnazjalistów "Zabytkowy Zamość". Zamojska Lalka Historyczna to kolejny projekt, inicjatywa, która promuje naszą szkołę, ale także promuje nasze wspaniałe miasto. Wśród lalek, wykonanych według pomysłu pani Teresy Madej, w pracowni tkaniny artystycznej pod opieką pani Alicji Kowalskiej, przez uczennice klasy III b tutaj obecne, znajdziemy szczególne postaci: Halinę Rogińską, która jest założycielką naszej szkoły i byłą dyrektorką naszej szkoły, także Bernarda Morando, który jest patronem naszej szkoły, ale także Pawła Dudzińskiego, artystę performera, który jest byłym nauczycielem naszej szkoły. Chciałabym podziękować autorkom dzisiejszej wystawy, uczennicom Liceum Plastycznego. Szczególnie gorąco chcę podziękować pani Teresie Madej, za sam pomysł i za promowanie naszej szkoły oraz za całą akcję medialną. Dziękuję pani Alicji Kowalskiej za pomoc, trud i pracę, jaką włożyła podczas powstawania tego projektu. Dziękuję panu prezydentowi Andrzejowi Wnukowi, który zawsze nas wpiera przy tego typu akcjach - mówiła Marzena Tadeusz, dyrektor Liceum Plastycznego.

Nową odsłonę pracowni tkackiej i najnowszy jej projekt, czyli kolekcję Zamojskich Lalek Historycznych, dumnie nazwaną "Wielcy Zamościanie" zaprezentowała Alicja Kowalska.

-Jest to unikatowa kolekcja lalek, na którą składa się zbiorowy portret postaci związanych z historią Zamościa. Zainspirowana podpowiedzią pani Teresy Madej, postanowiłam podjąć takie zadanie z klasą III. Tym bardziej, że mój program dydaktyczny obok tradycyjnych technik tkackich, obejmuje miniaturę, kostium unikatowy, aplikację, instalacje przestrzenne, techniki eksperymentalne. Lalka daje możliwości łączenia wielu zagadnień plastycznych i stosowania różnych środków wyrazu. Sięgając do portretowania znanych postaci dostajemy zwykle wiele informacji, z którymi musimy się umiejętnie zmierzyć. Tu, utrudnienie stanowi nie tylko mała forma, ale też często brak czytelnego wizerunku, czasem zostaje tylko opis i wyobraźnia. Kiedy zaproponowałam uczennicom zadanie, spotkałam się z jednogłośną akceptacją. Wybór i ilość postaci był podyktowany tym, że moja grupa tkacka liczy tylko siedem uczennic. Ucieszyłam się, że podjęły swoiste ryzyko, mimo ograniczenia czasem pracy do jednego semestru i wiedząc, że będą oceniane - podkreśliła Alicja Kowalska.

Jak dodała - ta propozycja okazała się niezwykle intrygująca, począwszy od wyboru poszczególnych postaci, przez poszukiwania materiałów źródłowych. Zaczęły powstawać pierwsze projekty, szkice kostiumów, mebelków, atrybutów, odtwarzanie całych sytuacji; zaczęło się konstruowanie, szycie, barwienie. Wykorzystywanie przeróżnych dziwnych surowców, eksperymentowanie z materiami, z formą. Jak zrobić rękę, buta, zbroję. Tworzenie całego sztafażu związanego z kontekstem historycznym. Dziewczęta przez kilka miesięcy pracy zaprzyjaźniły się ze swoimi bohaterami. Zaangażowały się i dążyły do jak najlepszej interpretacji. Otrzymały za to wysokie oceny. Efekty ich pracy możemy dziś właśnie oglądać na wystawie w Liceum Plastycznym przez kolejne dwa miesiące.

Alicja Kowalska wyraziła także nadzieję, którą podziela pomysłodawczyni - Teresa Madej, że kolekcja będzie się powiększać, nie brak przecież wielkich zamościan w historii. Planowany album byłby dokumentacją i dopełnieniem przedsięwzięcia. Pani Alicja podziękowała swoim uczennicom za interesujące pomysły i realizacje, a także panu Bogdanowi Naklickiemu za pomoc techniczną, panu Michałowi Mazurkiewiczowi za oprawę graficzną wystawy oraz panu Pawłowi Malczence za wspieranie uczennic przy wykonaniu dokumentacji fotograficznej lalek.

Autorkami prac są: Ewa Azikiewicz, która wykonała Marysieńkę - primo voto Zamoyska, secundo voto Sobieska i Bolesława Leśmiana; Dominika Bober - Marka Grechutę i Pawła Dudzińskiego; Natalia Hałasa - Bernarda Morando i Szymon Szymonowica; Aleksandra Mazurek - Icchaka Lejb Pereca i Halinę Rogińską; Luiza Lizut - Jana Saryusza Zamoyskiego i Waleriana Łukasińskiego; Kamila Wysocka - Karola Namysłowskiego i Józefa Piłsudskiego oraz Małgorzata Załuska - Jana Sobiepana Zamoyskiego, Joannę Żubrową i Jana Ptaszyna Wróblewskiego. Wielki brawa, oryginalne i przepiękne lalki stanowią niepowtarzalną, jedyną taka kolekcję postaci historycznych w Polsce.

Jak zrodził się pomysł na unikatową kolekcję lalek zacnych postaci wpisanych w historię czterech wieków Zamościa, miasta z Listy UNESCO?

-Z postaciami, pierwowzorami lalek pokazanych na wystawie w Galerii "PATIO" w Liceum Plastycznym, "obcuję" na co dzień jako przewodnik turystyczny Zamościa. Bez nich nie byłoby pełnej opowieści o historii tego wyjątkowego miasta. Pomysł na lalki zamojskie pojawił się w końcowej fazie realizacji kolekcji pt.: "Ilustrowana Historia Zamościa 1580-2016", wykonanej dla mnie według mojego pomysłu przez znaną ilustratorkę panią Aleksandrę Michalską-Szwagierczak. Większość z tych postaci można zobaczyć na ilustracjach prezentowanych na wystawie stałej

w "Morandówce". Zamarzyłam, aby stały się przestrzenne, takie w 3D. W maju ub. roku zaproponowałam realizację tego projektu pani Alicji Kowalskiej i jej uczennicom z Liceum Plastycznego. Prace ruszyły od września. Z przedstawionej przeze mnie długiej listy wspaniałych postaci ściśle związanych z burzliwą i piękną historią miasta i twierdzy Zamość uczennice wybrały 15 osób. Wykonane lalki są doskonale i urzekające. Uczennice precyzyjnie, wprost fenomenalnie, wychwyciły wszystkie detale kostiumów danej epoki i rysy twarzy bohaterów tej kolekcji, czyniąc ją bezkonkurencyjną, za co bardzo im dziękuję i serdecznie gratuluję - powiedziała Teresa Madej.

Lalki, mające po 30 cm wysokości, są nie tylko bardzo podobne do osób, które przedstawiają, ale także zostały zaopatrzone w atrybuty, które je charakteryzują, np. hetman Jan Saryusz Zamoyski z buławą, Karol Namysłowski dzierży batutę, Joanna Żubrowa z Orderem Virtuti Militari na piersi, Bernardo Morando z planem miasta idealnego Zamościa, Bolesław Leśmian z oswojonym tygryskiem, Marek Grechuta przy mikrofonie, Jan Ptaszyn Wróblewski gra na saksofonie, więzień twierdzy Walerian Łukasiński zakuty w kajdany w celi, a Marysieńka w towarzystwie Jana Sobiepana Zamoyskiego, jak przystało na tego ordynata, co to Zamościa Szwedom nie oddał, ubranego w zbroję.

Kolekcja to bezcenna promocja Plastyka, Zamościa i kunsztu uczennic klasy III b. Ta wystawa to także wyjątkowe zaproszenie, kierowane do młodszych i starszych mieszkańców i turystów, do poznania pierwszorzędnych dziejów Hetmańskiego Grodu i ważnych osób, które wpływały na jego dzieje. Bez nich nie byłoby Zamościa i jego bogatego dziedzictwa kulturowego.