W dniu 31 stycznia 2018 r. weszły w życie przepisy zmieniające obowiązujący w naszym kraju porządek prawny dotyczący wyborów. Istotne zmiany dotyczą zasad głosowania, organów wyborczych przeprowadzających i nadzorujących wybory, podziału kraju na okręgi wyborcze, ważności głosu oddanego na karcie do głosowania a także ograniczeń w głosowaniu korespondencyjnym.

Podstawowa zmiana dotyczy wyeliminowania sędziów z procesu wyborczego. Zlikwidowany zostaje sędziowski, apolityczny nadzór prawny stałych organów wyborczych- Państwowej Komisji Wyborczej w obecnym kształcie oraz komisarzy wyborczych. W dotychczas obowiązującym systemie prawnym Państwową Komisję Wyborczą tworzyło 9 sędziów najwyższych organów sądowych w Polsce tj. trzech sędziów Trybunału Konstytucyjnego, trzech sędziów Sądu Najwyższego oraz trzech sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. W terenie funkcje nadzorcze pełniło 51 komisarzy wyborczych jako pełnomocników PKW powoływanych spośród sędziów przez PKW na wniosek Ministra Sprawiedliwości na pięcioletnie kadencje. Nowe przepisy stanowią, że Państwowa Komisja Wyborcza składać się będzie jedynie z 2 sędziów wyłonionych z najwyższych organów sądowych w Polsce tj. jednego przedstawiciela Trybunału Konstytucyjnego oraz jednego sędziego z Naczelnego Sądu Administracyjnego wybranych na 9 letnią kadencję oraz z 7 członków wybranych przez Sejm RP na 4 letnią kadencję (Prezydent RP powoła nowy skład PKW w ciągu 100 dni od daty zarządzenia wyborów do Sejmu. Do tego czasu pełnić będzie swoje obowiązki PKW w dotychczasowym składzie).

Nowych komisarzy wyborczych w zwiększonej liczbie do 100 komisarzy w kraju powołać winna na 5 letnią kadencję Państwowa Komisja Wyborcza spośród kandydatów wskazanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wyposażony został także w kompetencje przedstawiania PKW kandydata na Szefa Krajowego Biura Wyborczego oraz jego powołania przy braku akceptacji PKW. Wprowadzona została także kadencyjność Szefa KBW pełniącego jednocześnie obowiązki Sekretarza PKW i określona została na 7 lat.

Stworzona została także nowa instytucja wyborcza - Korpus Urzędników Wyborczych skupiający wszystkich nowo powołanych urzędników wyborczych w gminach.

Na czas wyborów powoływane będą w każdym obwodzie dwie komisje obwodowe. W nowym porządku prawnym funkcjonowała będzie komisja do spraw przeprowadzenia głosowania w obwodzie, która zakończy swoją pracę po zakończeniu głosowania przez wyborców i druga komisja do spraw ustalenia wyników głosowania w obwodzie.

Dla zapewnienia pełnej przejrzystości przebiegu głosowania wszystkie lokale wyborcze wyposażone zostaną w urządzenia zapewniające stałą internetową transmisję przebiegu głosowania i ustalenia wyników głosowania.

Znowelizowany Kodeks wyborczy ograniczył możliwość głosowania korespondencyjnego jedynie przez wyborców niepełnosprawnych o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Prawo głosowania korespondencyjnego utracili wyborcy, którzy ukończyli 75 rok życia oraz wyborcy przebywający za granicą.

Kadencyjność rad gmin wydłużona została z 4 do 5 lat. W oparciu o przepisy nowego Kodeksu wyborczego nie ma prawa wybieralności w wyborach wójta w danej gminie osoba, która uprzednio została dwukrotnie wybrana na ten urząd.

Odebrane też zostaje radom gmin dotychczasowe uprawnienie podziału gmin na stałe obwody głosowania. Od 1 stycznia 2019 roku uprawnienie w tym zakresie przysługiwało będzie nowo powołanym komisarzom wyborczym.

Zmienione też zostały przesłanki kwalifikacji głosu oddanego przez wyborcę w wyborach i referendach jako głosu ważnego.

Zasygnalizowane Państwu zmiany w przepisach prawa nie obejmują wszystkich zmian w przepisach prawa wyborczego obowiązujących od dnia 31 stycznia br. Odsyłam wszystkich zainteresowanych do pełnego tekstu ustawy opublikowanej w Dzienniku Ustaw z 16 stycznia 2018 r. Poz.130.

Przedstawione powyżej zmiany w przepisach prawa wyborczego zniosły funkcję Komisarza Wyborczego w Zamościu o zasięgu działania obejmującym powiaty: Biłgorajski, Hrubieszowski, Janowski, Tomaszowski i Zamojski wraz z miastem Zamość na prawach powiatu.

* * *

Miałam wielką przyjemność i zaszczyt pełnić urząd Komisarza Wyborczego w Zamościu niemal przez dwie pięcioletnie kadencje. Tą drogą pragnę serdecznie podziękować wszystkim osobom i instytucjom, dzięki którym mogłam wypełniać obowiązki ustawowe dotyczące organizacji, przeprowadzania i nadzorowania wszystkich wyborów i referendów a także informować o obowiązujących przepisach prawa wyborczego, interpretować je i edukować oraz aktywizować wyborczo naszych wyborców w tym młodzież szkolną.

Teresa Renata Bodys Sędzia Sądu Okręgowego w Zamościu Komisarz Wyborczy w Zamościu w latach 2008-2013 oraz 2013-2018