Cerkwi pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Tomaszowie Lubelskim dostępna jest dla zwiedzających. Proboszcz parafii Ks. Dariusz Wasiluk po wcześniejszym umówieniu się oprowadza po świątyni i opowiada o niej i o specyfice obrządku prawosławnego. Kontakt: Ks. Dariusz Wasiluk (wasilukdarius@o2.pl, 84 664 28 3, 783 104 741)

* * *

Arcyzwycięski Cudotwórco, szczególnie miły Chrystusowi,
wylewający nam wszystkim drogocenny olej miłości dla świata
i niewyczerpane morze cudów, wysławiam Cię z miłością,
Św. Mikołaju; Ty który masz śmiałość przystępować do Boga,
uratuj nas od wszelkiego nieszczęścia, abym zawołał do Ciebie:
Raduj się Mikołaju wielki cudotwórco!
(Kondakion Świętego)

Cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy jest położona w samym centrum Tomaszowa Lubelskiego. Świątynia pełni rolę wizytówki miasta. Z pewnością jest atrakcją turystyczną dla każdego kto przyjeżdża do Tomaszowa Lubelskiego i pragnie zgłębić wiedzę na temat prawosławia. Patronem świątyni jest św. Mikołaj Cudotwórca arcybiskup Mir Licyjskich, od lat należący do świętych najbardziej czczonych w Cerkwi prawosławnej. Wierni zwracają się do niego w modlitwie w wielu intencjach, uważają go za szczególnego orędownika w różnych chorobach. Uważany jest za sprawującego opiekę nad rodziną, patrona wdów i sierot. Nie trudno się zatem domyśleć, że to właśnie św. Mikołaj jest patronem świątyni prawosławnej w Tomaszowie Lubelskim.

Prawosławie pojawiło się na tomaszowskiej ziemi w XIV w. i od tamtego czasu funkcjonowały parafie: św. Archanioła Michała - Parafia Rogóżniańska (1531r.), Zaśnięcia Bogurodzicy (od 1690r.), św. Jerzego, św. Mikołaja (od 1689r.), św. Dymitra - kaplica cmentarna (1905r). Cerkiew prawosławna p.w. św. Mikołaja powstawała w latach 1883 - 1890 w czasie największego rozkwitu Prawosławia na tych ziemiach, gdzie było 43000 wiernych w powiecie Tomaszowskim. W tamtym czasie władze wystarały się o pozwolenie oraz niezbędne środki na budowę nowego obiektu sakralnego. Budynek zaprojektowano w stylu neorosyjsko - bizantyjskim, zgodnym z ówczesnymi trendami architektonicznymi. Za całość przedsięwzięcia odpowiadał ks. Korneliusz Gierasimowicz. Prace budowlane trwały siedem lat. Nadzór budowlany sprawował Konstanty Drozdowski i Gabriel Arbuzow. Do dzisiaj zachował się przepiękny ikonostas, którego autorem był mistrz Kuźma Morozow. Świątynie wyświęcono w 1890 r. i od tego momentu rozpoczęto sprawowanie nabożeństw. Ks. Korneliusz Gierasimowicz był założycielem Bractwa ku czci św. Jerzego - (patrona poprzedniej świątyni), które po powstaniu nowej cerkwi p.w. św. Mikołaja, rozszerzyło swoją strukturę, w tamtym czasie liczyło 95 osób i dalej kontynuowało swoją działalność.

Stowarzyszenie posiadało bracką herbaciarnię (z ros. czajnia), jej budynek istnieje do dzisiaj, jednak obecnie posiada nie co inny charakter.

Cerkiew jest murowana, trójdzielna z kopułą nad nawą i czterema wieżyczkami imitującymi kopułki z kokosznikami wokół hełmów. Cerkiew posiada unikalną zewnętrzną polichromię z wizerunkami świętych, ciekawą bryłę architektoniczną, odrestaurowany ikonostas oraz specyficzny dla prawosławia klimat.

Głównymi świętami parafii są święta: Św. Mikołaja (obchodzone 22 maja i 19 grudnia) oraz Święto Chrztu Pańskiego (19 stycznia) - znane w Tomaszowie jako Święto Jordanu. Na terenie parafii funkcjonują liczne cmentarze, którymi opiekuje się miejscowy prawosławny duchowny. Pomimo niewielkiej społeczności parafian, na przestrzeni 25 lat wiele zmieniło się w tomaszowskiej cerkwi. W 2003 roku ukończono renowację najstarszej

400 - letniej ikony Bogurodzicy. Parafia od 2005 r. jest współorganizatorem Dni Muzyki Sakralnej, odbywającej się w ostatnią sobotę lipca. Świątynia, niestety, wymaga remontu. Z tego względu od jesieni 2008 roku trwają prace remontowe tomaszowskiej świątyni. Niestety koszt prac przerasta możliwości finansowe niewielkiej społeczności prawosławnych mieszkańców miasteczka. Serdecznie zapraszamy do odwiedzania parafialnego blogu - www.cerkiewtomaszow.bloog.pl. Znajduje się na nim wiele interesujących informacji na temat historii świątyni, prawosławia na ziemi tomaszowskiej, żywot patrona parafii wraz z akatystem w języku polskim. Odświeżony blog został wzbogacony ponadto o fotografie wnętrza świątyni, relację z bieżących remontów, święta Jordanu 2011r oraz wygląd Cerkwi na starych pocztówkach w bogatej galerii zdjęć. Na stronie znajduję się zakładka w której możemy wirtualnie zwiedzić świątynię. Wirtualny spacer jest prezentacją multimedialną, stającą się elementem kreowania nowoczesnego wizerunku naszego miasta. Zachęcamy do obejrzenia wnętrza cerkwi pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Tomaszowie Lubelskim.