Władze miasta zaprezentowały postęp prac prowadzonych na obiektach Twierdzy Zamość. Prezentację zrewitalizowanych obiektów południowej części twierdzy oraz budynków Muzeum Fortyfikacji i Broni oraz Arsenału poprzedziło spotkanie w Sali Consulatus zamojskiego ratusza (8.11.).

- Zamość z sukcesem realizuje rewitalizację Zespołu Staromiejskiego. Z niemal 400 mln zł pozyskanych ze środków europejskich, ponad 168 mln zł zostało przeznaczonych na rewitalizację Zespołu Staromiejskiego. Dziś widać efekty tych prac - powiedział Karol Garbula, sekretarz miasta - podczas prezentacji postępu prac prowadzonych na obiektach Twierdzy Zamość w ramach projektów "Zamość, miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produktem turystycznym polskiej gospodarki" oraz "Utworzenie Muzeum Fortyfikacji i Broni w obrębie Bastionu III i Arsenału w Zamościu".

W spotkaniu udział wzięli między innymi: Marian Rogalski z Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego, Andrzej Lubczyk, reprezentujący wojewodę lubelskiego, Marian Jaworski, reprezentujący marszałka województwa lubelskiego, Bogdan Kawałko, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego, Jan Wojciech Matwiejczuk, przewodniczący Rady Miasta Zamość, przedstawiciele świata kultury, nauki, turystyki, przedstawiciele managera i wykonawców inwestycji. W spotkaniu uczestniczył również dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej w Warszawie, od 2005 roku Ambasador Kultury Zamościa.

- Twierdza Zamość, jej rozwój to jest kopalnia wiedzy dla historyków i historyków wojskowości. To zostanie po nas. Mam nadzieję, że będzie przyciągać i ściąga turystów przez wiele, wiele lat do Zamościa, którzy będą chcieli zobaczyć naszą wspaniałą twierdzę - mówił Marcin Zamoyski, Prezydent m. Zamość.

Jednocześnie Prezydent podziękował wszystkim tym, którzy przyczynili się do rewitalizacji Twierdzy Zamość. - Pragnę z całego serca podziękować tym, którzy przyczynili się do dzisiejszej radości. To ogromne dzieło wymagające zaangażowania setek osób - od projektantów po zastępy historyków, wykonawców, całą kadrę nadzorczą. Dziękuję osobom, które pomagały nam zdobyć pieniądze na tą inwestycję choć o pieniądze walczyło wiele jednostek samorządowych. Nam się udało. Te pieniądze zostały w naszym mieście i to jest sukces ekonomiczny - podkreślił Marcin Zamoyski.

Prezydent Zamościa dodał, że na tym należy budować potencjał miasta, choć potencjał przemysłowy także należy rozwijać ale rewitalizacja już została dokonana. Teraz należy jej doglądać aby wyglądała coraz piękniej żeby nie wstydzić się jeśli gość zajrzy na podwórko, chociaż młodzi ludzie mają zbyt dużo energii i zdarza się, że niszczą dobro nas wszystkich. - Dzisiaj mamy naprawdę wielkie święto. Dzisiaj oddajemy obiekt, który jest naszą dumą - podsumował wypowiedź Prezydent Zamoyski.

Andrzej Lubczyk w imieniu Wojciecha Wilka, wojewody lubelskiego złożył na ręce Prezydenta Zamościa wyrazy uznania dla wszystkich, którzy przyczynili się do pomyślnej realizacji inwestycji oraz zaawansowania dotychczasowych prac. - Podjęte działania stanowią znak zaangażowania władz i mieszkańców Zamościa w przełamywanie i skuteczne utrwalanie walorów historycznych, społecznych i kulturalnych małej Ojczyzny. Twierdza Zamość stanowi bowiem nie tylko jedną z większych fortyfikacji Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, ale przede wszystkim znak dziejów naszej Ojczyzny, wznoszonej z zaangażowaniem i walka o Niepodległą przez kolejne pokolenia - pisał wojewoda lubelski Wojciech Wilk.

- Cieszę się, że miasto, chcąc konkurować na rynku usług turystycznych realizuje nowe inwestycje w części finansowane ze środków europejskich w ramach Działania 6.4, czyli inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Przyznawane na tego typu działania dotacje mają na celu podwyższenie turystycznej atrakcji Polski, utworzenie nowych innowacyjnych produktów i usług turystycznych, systemu informacji turystycznej a także zainicjowanie w ponadregionalne produkty turystyczne - pisała w liście skierowanym do Prezydenta Zamościa Iwona Wendel, minister Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego.

Minister podkreśliła także, że inwestycja posłuży zachowaniu dla przyszłych pokoleń obiektów o dużym znaczeniu historycznym i kulturalnym. Zamość rozwija swój potencjał turystyczny podkreślając unikatowość i wykorzystując w pełni walory wspaniałego, historycznego zabytku. Gratulowała Zamościowi sukcesu.

- Aby drogę mierzyć przyszłą, trzeba wiedzieć skąd się przyszło - cytował w swojej wypowiedzi Cypriana Kamila Norwida - Marian Jaworski, reprezentujący marszałka województwa lubelskiego. - Dobrze, że idąc ku nowoczesnej Europie - wracamy do korzeni. Trzeba rozwijać swoją świetność, świetność państwa zorganizowanego, świetność, której nie możemy się wstydzić, wręcz odwrotnie - być niej dumni - podkreślił Marian Jaworski, gratulując Prezydentowi Zamościa kreatywnego przywództwa i życząc satysfakcji z służby społeczności.

- Zamość przyciąga, czego dowodem jest moja obecność w Zamościu. Mogłem przybyć i świętować ten niezwykły sukces. Rzeczywiście, z perspektywy Warszawy jest to duży sukces. Sukces przede wszystkim miasta, osobisty Prezydenta Marcina Zamoyskiego, sukces, który pokazuje, że przewagi danej miejscowości czy potencjał jest dobrze wykorzystywany. Niewątpliwie tym, co wyróżnia Zamość spośród innych miejscowości w Polsce jest kapitał historyczny, urok miasta, zabytki, wszystko to, co kolejne pokolenia od XVI w. tutaj budowały. Trudno znaleźć miejsce, który ma uniwersytet z tak długą tradycją, trudno znaleźć miejsce w którym jedna rodzina tak troszczy się o społeczność lokalną. To jest sukces tych, którzy tę inwestycję zaplanowali. A pierwszym sukcesem było zdobycie na nią środków przy tak dużej konkurencji - punktował dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Andrzej Urbański, dyrektor Muzeum Zamojskiego podjął próbę uzasadnienia inwestycji prezentacją pt. "Dlaczego Zamość?". Dyrektor powiedział m. in., że wielkie rzeczy zaczynają się od idei, od ludzi, którzy wrastają ponad epokę i tak było w przypadku Zamościa. Jan Zamoyski, kanclerz i hetman wielki koronny, po studiach w Padwie, zdecydował wcielić w życie idee włoskich urbanistów i architektów, przenieść idee miasta idealnego na grunt Polski. Można przyjąć, że idee renesansowego miasta idealnego udało się w Zamościu zrealizować. Aby tego dokonać potrzebna była wielka determinacja, środki pieniężne, a przede wszystkim niezwykły umysł fundatora. Tym sposobem Zamoyski powołał do życia miasto i twierdzę. Idee organizmu miejskiego wzorowanego na organizmie ludzkim w Zamościu znalazły swoje odzwierciedlenie także za sprawą włoskiego architekta Bernarda Morando.

Swoją wypowiedź Andrzej Urbański zobrazował planami miasta Zamościa, poczynając od najstarszego planu Brauna, opublikowanego w Kolonii z 1618 r., pokazującego miasto częściowo zbudowane, poprzez kolejne plany wykonane przez kartografów i urbanistów zauroczonych układem miasta po plan szwedzki z czasów wielkiej wojny północnej z roku 1704. Szczytowy rozwój dzieł obronnych twierdzy zamojskiej zaprezentował plan z 1856 r. Niestety, dziesięć lat później, ukazem carskim twierdza została zlikwidowana i mury obronne wysadzono w powietrze. Od lat są pracowicie odbudowywane i rewitalizowane.

Układ urbanistyczny Zamościa był inspiracją do wykonywania licznych modeli miasta, które pokazano podczas prezentacji - od makiety XVII - wiecznego Zamościa poprzez model pokazujący miasto w okresie XIX w. wraz z Rotundą Zamojską po model wykonany z okazji jubileuszu 400-lecia Zamościa, prezentowany w wielu miastach i muzeach - doskonale promujący walory architektoniczne "Padwy Północy" . Idealne miasto wymagało stałej troski - odnawiania i renowacji. Takie prace prowadzone były już w okresie międzywojnia, np. przy dzwonnicy i ratuszu w 1937 r., a także w l. 60-tych, np. rekonstrukcja babińca przy synagodze oraz w l. 70-tych, kiedy to na bardzo szeroką skalę rozpoczęto prace przy renowacji Zamościa i twierdzy - np. odbudowa Bastiony VII. Gigantycznym przedsięwzięciem były prace konserwatorskie związane z jubileuszem 400-lecia Zamościa.

Postacią, która w sposób szczególny przyczyniła się do renowacji i ratowania zabytków miasta był Jan Zamoyski, XVI ordynat Ordynacji Zamojskiej, który przez wiele lat promował idee rewitalizacji Zamościa nie tylko w kraju, również poza jego granicami. Te działania zaowocowały Wpisem Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Za tym poszła renowacja wielu obiektów: kompleksowa rewitalizacja Katedry Zamojskiej, kościoła św. Katarzyny, kamienic przy Rynku Wielkim i ratusza, najczęściej kojarzonego z naszym miastem w mediach i publikacjach oraz rewitalizacja Rynku Wodnego z fontanną, klasztorem i kościołem Klarysek, a także Rynku Solnego, który w ostatnich latach stał się plenerowym salonem wystawienniczym. Przykładem zakończonych prac rewitalizacyjnych jest Stara Brama Lubelska i Brama Szczebrzeska z odtworzonym mostem, którego rekonstrukcja była możliwa dzięki rysunkowi Jana Pawła Lelewela z 1824 r.

Najlepiej fazy rewitalizacji obiektów fortecznych oraz umocnień ziemnych Twierdzy Zamościa zaprezentowało zdjęcie lotnicze. Z lotu ptaka można było zobaczyć cały teren Bastionu III, Prochownię, Arsenał i jeszcze nie rozpoczęte pracy przy budowie trzeciego muzealnego obiektu, który wchodzi w ten kompleks - wielkiego pawilonu wystawowego wkomponowanego w mur obronny i wał między Bramą Szczebrzeską a Bastionem III.

- To widok imponujący i świadczący o skali wielkości naszego miasta i o tym także, że o substancję zabytkową i wielkie dziedzictwo kultury trzeba zabiegać i dzięki staraniu wielu ludzi - pozyskiwać na to środki. Odsłonięty w 400-setną rocznicę śmierci pomnik hetmana Jana Zamoyskiego to dowód wdzięczności za jego ideę, która została tutaj zrealizowana jako zbliżona do ideału - powiedział Andrzej Urbański.

Z kolei Monika Machlarz - Bondyra, kierownik referatu Rozwoju Miasta i Funduszy Zewnętrznych Urzędu Miasta Zamość, przedstawiła temat projektów zrealizowanych ze środków zewnętrznych w ostatnich 10 latach. Jak powiedziała referująca - rewitalizacja była odpowiedzią na problemy jakie wynikały z użytkowania zabytkowych obiektów i degradacji tych obiektów. Zaprezentowano wygląd obiektów sprzed kilku lat i dzisiaj. Podkreślono, że należy chronić to, co jest naszym bogactwem.

Po wystąpieniach - gości zaproszono na spacer wzdłuż zrewitalizowanego południowego odcinka Twierdzy Zamość, czyli od Bastionu I do Bastionu III. Dostojnie wkroczono do miasta Bramą Szczebrzeską aby zwiedzić Prochownię i Arsenał A.D. 2014.